Morska energetyka wiatrowa: Stanowisko wobec projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie oceny wniosków

13 sierpnia 2021 opublikowany został projekt rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie oceny wniosków złożonych w postępowaniu rozstrzygającym art. 27g ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych.

Rozporządzenia ma na celu ustalenie szczegółowych kryteriów i punktacji za każde kryterium oceny wniosków w postępowaniu rozstrzygającym, a także minimum kwalifikacyjnego oraz minimalnego zakresu informacji i dokumentów pozwalających na ustalenie spełnienia przez wnioskodawców kryteriów.

Bilateralne izby gospodarcze działające w Polsce, w imieniu inwestorów reprezentujących sektor morskiej energetyki wiatrowej, przekazały na ręce Pana Ministra Infrastruktury, Andrzeja Adamczyka uwagi dotyczące zmian wprowadzonych w wyniku drugiej tury konsultacji publicznych ww. Rozporządzenia w następującym brzmieniu:

Szanowny Panie Ministrze,

reprezentując inwestorów zrzeszonych w bilateralnych izbach gospodarczych, którzy są zainteresowani budową morskich farm wiatrowych w polskich obszarach morskich, pozwalam sobie przekazać na ręce Pana Ministra uwagi i zastrzeżenia dotyczące zmian wprowadzonych w wyniku drugiej tury konsultacji publicznych, opublikowanego 13 sierpnia 2021 r. projektu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie oceny wniosków w postępowaniu rozstrzygającym – projekt z 20 lipca 2021 r. („Rozporządzenie”).

Wyrażamy zaniepokojenie kierunkiem proponowanych zmian, z uwagi na to, że w naszej opinii możliwe jest stwierdzenie niezgodności Rozporządzenia z prawem Unii Europejskiej, jak również z wiążącymi Polskę umowami międzynarodowymi.

Zwracamy się do Pana Ministra z prośbą o przeprowadzenie kolejnych konsultacji publicznych, których przedmiotem będzie opublikowane w sierpniu Rozporządzenie. Wobec istotnej zmiany Rozporządzenia, w którym pojawiło się wiele ważnych zagadnień, które nie były uprzednio przedmiotem konsultacji publicznych, w naszej ocenie bezwzględnie powinna zostać przeprowadzona kolejna tura konsultacji publicznych. Zmiany zaproponowane w Rozporządzeniu, omawiane m.in. w treści niniejszego pisma, są na tyle szerokie oraz doniosłe, że bez ponownych konsultacji publicznych, nie będzie można stwierdzić, że Rozporządzenie zostało poddane konsultacjom ze stroną społeczną.

Lektura treści Rozporządzenia budzi obawy, że znaczna część zaproponowanych rozwiązań, skutkować będzie naruszeniem zasady konkurencyjności, zasady równego traktowania inwestorów krajowych oraz zagranicznych, jak i swobody przepływu towarów, swobody przedsiębiorczości oraz swobody świadczenia usług w ramach rynku wewnętrznego Unii Europejskiej.

Pragniemy zwrócić Państwa szczególną uwagę na omówione poniżej postanowienia Rozporządzenia, które naszym zdaniem winny ulec zmianie, gdyż w przeciwnym razie – przyjęcie przepisów w proponowanym kształcie może wiązać się z możliwością zakwestionowania wyników postępowania rozstrzygającego przez sąd administracyjny, jak również pozwaniem Rzeczypospolitej Polskiej przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I. Doświadczenie ograniczone do terytorium UE lub EFTA na moment składania informacji i dokumentów

Zasadnicze wątpliwości co do zgodności z wiążącymi Polskę traktatami i umowami międzynarodowymi wzbudza tzw. kryterium doświadczenia, przewidziane w § 6 ust. 1 w zw. z ust. 6 pkt 1) lit. a) Rozporządzenia oraz kryterium dodatkowe, przewidziane w § 8 ust. 1pkt 1 lit. c) w zw. z ust. 7 in fine Rozporządzenia, w zakresie w jakim projektowane przepisy ograniczają wnioskodawcom możliwość wykazania się odpowiednim doświadczeniem wyłącznie do tych inwestycji, które zostały oddane do eksploatacji na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej bądź państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA). Przy czym Rozporządzenie doprecyzowuje także, że wiążący jest stan na dzień składania dodatkowych informacji i dokumentów w ramach postępowania rozstrzygającego, o którym mowa w art. 27d ust. 2 pkt 2) ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej ("UoM").

W praktyce oznacza to, że wnioskodawcy nie będą mogli wykazać się doświadczeniem, w tym odnoszącym się do projektów morskich farm wiatrowych, które zdobyli na szerzej rozumianej arenie międzynarodowej, wykraczającej poza stosunkowo wąski katalog państw członkowskich UE i EFTA.

Tę wadę Rozporządzenia zauważa Ministerstwo Klimatu i Środowiska w uwagach do Rozporządzenia, postulując o rozszerzenie katalogu państw choćby o Wielką Brytanię, jednakże nawet to nie zostało wzięte pod uwagę przez Ministerstwo Infrastruktury (bez szerszego uzasadnienia). Ograniczenie terytorialne w szczególności dyskryminuje inwestorów zagranicznych, a także nie bierze pod uwagę dynamiki i stopnia rozwoju morskich farm wiatrowych na świecie.

Postulujemy o:

1) wykreślenie ograniczenia terytorialnego dotyczącego doświadczenia wnioskodawcy (lub spółek z grupy kapitałowej, do której należy wnioskodawca), wskazanego w § 6 ust. 6 pkt 1) lit. a) Rozporządzenia.

II. Realizacja inwestycji/ eksploatacja sieci elektroenergetycznej

Sprzeciw budzą także kryteria szczegółowe zaproponowane w § 6 ust. 1 pkt 1) lit. b) i c) Rozporządzenia, polegające na przyznawaniu punktów za doświadczenie w realizację inwestycji w zakresie budowy sieci elektroenergetycznej lub urządzeń służących do wyprowadzenia mocy z morskiej farmy wiatrowej, o napięciu nie niższym niż 110 kV i sumarycznej długości równej co najmniej odległości od wnioskowanego obszaru do linii brzegowej, liczonej w linii prostej lub eksploatację takiej sieci lub zespołu urządzeń przez co najmniej 3 lata oraz w realizację inwestycji w zakresie budowy jednostki fizycznej wytwórczej, w rozumieniu ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o rynku mocy lub eksploatację przez co najmniej 3 lata takich jednostek o mocy osiągalnej brutto wynoszącej co najmniej 50 % mocy zainstalowanej wnioskowanej morskiej farmy wiatrowej.

Postulujemy o:

1) Dokonanie modyfikacji w zakresie przyznawania punktacji za spełnienie kryteriów o których mowa w § 6 ust. 1 pkt 1) lit. a) oraz lit. b) Rozporządzenia w taki sposób, aby w najwyższym stopniu premiować doświadczenie związane z realizacją oraz eksploatacją inwestycji w morskie i lądowe farmy wiatrowe, a w odpowiednio mniejszym zakresie premiować doświadczenie związane z realizacją inwestycji w zakresie budowy jednostek fizycznych wytwórczych (innych niż farmy wiatrowe) oraz inwestycji w zakresie budowy i eksploatacji sieci elektroenergetycznej lub urządzeń służących do wyprowadzania mocy z morskiej farmy wiatrowej. Dodatkowo minimum kwalifikacyjne powinno zostać określone tak, aby doświadczenie w budowie oraz eksploatacji morskich i lądowych farm wiatrowych pozwalało na spełnienie kryterium minimalnego.

2) Analogicznie do przyznawania punktacji za kryterium opisane w § 6 ust. 1 pkt 1) lit. a) Rozporządzenia, gdzie przy ocenie uwzględnionych może zostać łącznie kilka inwestycji (morskie farmy wiatrowe/ lądowe farmy wiatrowe), tak samo przy ocenie kryterium z § 6 ust. 1 pkt 1 lit. b) Rozporządzenia sugerujemy uwzględnianie więcej niż jednej inwestycji w jednostki fizyczne wytwórcze.

3) Zrezygnowanie z regulacji zawartej w § 6 ust. 6 pkt 2 Rozporządzenia, a zatem uwzględnianie całego doświadczenia w realizacji jednostek wytwórczych (w tym morskie i lądowe farmy wiatrowe) oraz budowę linii i przyłącza niezależnie od liczby udziałów lub akcji, jakie posiada wnioskodawca w spółce z grupy kapitałowej, która takie przedsięwzięcie zrealizowała, a także nawet gdy dana inwestycja nie była zrealizowana przez wnioskodawcę.

4) Rezygnację z kryterium odległości przy ocenie doświadczenia w realizacji sieci elektroenergetycznych oraz urządzeń służących do wyprowadzania mocy z morskich farm wiatrowych, bądź ustanowienie go na mniejszym poziomie.

III. Możliwość uzyskania PSZW tylko w przypadku doświadczenia w realizacji projektów związanych z magazynowaniem energii oraz w realizacji projektów wodorowych

W § 8 Rozporządzenia, w przypadku morskich farm wiatrowych ustalono, że dodatkowymi kryteriami będą doświadczenie w realizacji projektów związanych z magazynowaniem energii, doświadczenie w realizacji projektów wodorowych oraz efektywność wykorzystania obszaru.

Postulujemy o:

1) Usunięcie kryteriów o doświadczeniu w realizacji projektów związanych z magazynowaniem energii oraz w realizacji projektów wodorowych, bądź zmniejszenie minimum kwalifikacyjnego tak, aby spełnienie jednego z trzech kryteriów szczegółowych pozwoliło na osiągnięcie minimum kwalifikacyjnego.

2) Doprecyzowanie kwestii przyznawania punktacji za kryterium efektywności wykorzystania obszaru, o którym mowa w § 8 ust. 2 pkt 1 lit. b) Rozporządzenia na zasadzie przyznawania wartości skrajnych, tj. 0 albo 5 punktów.

IV. Pozytywne zaopiniowanie wniosku przez wszystkich ministrów

Wprowadzone w Rozporządzeniu, określone w art. 27g ust. 1 pkt 1) UoM, szczegółowe kryterium w postaci wymogu pozytywnego zaopiniowania wniosku przez organy, o których mowa w art. 23 ust. 2 ustawy lub brak zastrzeżeń, o którym w art. 23 ust. 2a ustawy, w związku z przyznaną punktacją, która może przyjmować wyłącznie wartości skrajne i wprowadzonym minimum kwalifikacyjnym za to kryterium, pozostaje w sprzeczności z przepisami UoM.

Postulujemy o:

1) Zmianę sposobu przyznawania punktów za ww. kryterium szczegółowe (np. poprzez wprowadzenie możliwości przyznania punktacji w jakimś zakresie, a nie tylko poprzez przyznanie wartości skrajnych, czy też możliwości uzyskania punktów w sytuacji pozytywnego zaopiniowania wniosku, lub braku zastrzeżeń, np. przez ponad połowę organów, o których mowa w art. 23 ust. 2) lub też zmianę minimum kwalifikacyjnego poprzez jego obniżenie, aby spełnienie dwóch pozostałych kryteriów szczegółowych w ramach danego kryterium głównego pozwalało osiągnąć minimum kwalifikacyjne.

V. Aktualny rating kredytowy

Budzi uzasadnione wątpliwości imienne wskazanie w § 5 ust. 5 pkt 2) Rozporządzenia trzech wybranych agencji ratingowych (tj. Fitch, Moody's i Standard&Poor's), których rating może być zaakceptowany na potrzeby wykazania spełnienia kryterium sposobu finansowania przedsięwzięcia w zakresie szczegółowego kryterium dotyczącego możliwości realizacji planowanego przedsięwzięcia ze środków pochodzących z kredytów lub pożyczek.

Postulujemy o:

1) Dopuszczenie możliwości posiadania aktualnego ratingu kredytowego również w odniesieniu do innych agencji ratingowych zarejestrowanych także w UE, ale nie tylko.

VI. Obliczanie sumy nakładów inwestycyjnych

Kolejna regulacja, która wzbudza istotne wątpliwości, została zawarta w § 16 Rozporządzenia, zgodnie z którym "Na potrzeby obliczenia sumy nakładów inwestycyjnych (NI), o których mowa w § 5 ust. 6 nie uwzględnia się pozwoleń, o których mowa w art. 23 ust. 1 ustawy, wydanych przed rokiem 2021."

Postulujemy o:

1) Wykreślenie § 16 Rozporządzenia, zgodnie z którym Na potrzeby obliczenia sumy nakładów inwestycyjnych (NI), o których mowa w § 5 ust. 6 nie uwzględnia się pozwoleń, o których mowa w art. 23 ust. 1 ustawy, wydanych przed rokiem 2021.

VII. Brak możliwości wykorzystania potencjału formuły joint venture

Kolejnym zagadnieniem, które wymaga podjęcia działań przez Ministerstwo Infrastruktury jest modyfikacja postanowień Rozporządzenia dotyczących wykorzystywania potencjału wszystkich wspólników spółki celowej będącej wnioskodawcą w postępowaniu rozstrzygającym. Jakkolwiek pozytywnie należy ocenić uwzględnienie w Rozporządzeniu możliwości wykorzystania spółek celowych (SPV) do wnioskowania o PSZW i uwzględnianiu przy ocenie poszczególnych kryteriów wszystkich podmiotów wchodzących w skład grupy kapitałowej, do której należy wnioskodawca, tym niemniej obecne brzmienie Rozporządzenia pomija wartości wynikające ze współpracy w formule partnerstwa joint venture.

Postulujemy o:

1) Uwzględnienie w Rozporządzeniu szczegółowych rozwiązań dotyczących obliczania punktów za spełnienie poszczególnych kryteriów, w sytuacji, gdy z jednym wnioskiem o PSZW występuje kilka podmiotów np. w ramach konsorcjum.

2) Oparcie oceny spełnienia przez wnioskodawcę kryteriów, o których mowa w § 4 -8, Rozporządzenia na ocenie zasobów i doświadczenia partnerów biznesowych, którzy wspólnie utworzyli spółkę celową wnioskującą o PSZW.

VIII. Naruszenie Dyrektywy RED II oraz warunków zaakceptowanego przez Komisję Europejską systemu wsparcia dla morskich farm wiatrowych

Rozporządzenie w obecnym kształcie będzie pozostawało w sprzeczności z Dyrektywą RED II, czym Polska może narazić się na bezpośrednie konsekwencje związane z nieprzestrzeganiem prawa wspólnotowego.

IX. Naruszenie zasad oraz reguł konkurencji

Swoboda przepływu towarów i usług jest jednym z fundamentów polityki Unii Europejskiej prowadzonej w celu ustanowienia rynku wewnętrznego, jako obszaru, w którym zapewniona jest swobodna cyrkulacja ekonomiczna. W świetle przedstawionych w Rozporządzeniu propozycji, nie można mówić o zapewnieniu tejże swobody w zakresie inwestycji w morskie farmy wiatrowe w Polsce.

Zwracamy się do Pana Ministra z prośbą o przeprowadzenie kolejnych konsultacji publicznych, których przedmiotem będzie omawiane powyżej Rozporządzenie.

Z wyrazami szacunku,

Stefan Bekir Assanowicz

Prezes Rady
Polsko – Hiszpańskiej Izby Gospodarczej
pełniącej Prezydencję IGCC w bieżącej kadencji

W imieniu:

1.    Advantage Austria,
2.    Amerykańskiej Izby Handlowej w Polsce AmCham,
3.    Belgijskiej Izby Gospodarczej BBC,
4.    Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej BPCC,
5.    Francusko-Polskiej Izby Gospodarczej CCIFP,
6.    Irlandzkiej Izby Handlowej ICC,
7.    Niderlandzko-Polskiej Izby Gospodarczej NPCC,
8.    Polsko-Hiszpańskiej Izby Gospodarczej PHIG,
9.    Polsko-Izraelskiej Izby Gospodarczej PICC
10.    Polsko-Kanadyjskiej Izby Gospodarczej PCCC,
11.    Polsko-Niemieckiej Izby Przemysłowo-Handlowej AHK
12.    Polsko-Portugalskiej Izby Gospodarczej PPCC,
13.    Polsko-Rumuńskiej Bilateralnej Izby Handlowo-Przemysłowej,
14.    Polsko-Szwajcarskiej Izby Gospodarczej,
15.    Skandynawsko-Polskiej Izby Gospodarczej SPCC,
16.    Włoskiej Izby Handlowo-Przemysłowej w Polsce CCIIP.

Z kopią do:

W.P. Michał Dworczyk
Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Al. Ujazdowskie 1/3, 00-583 Warszawa

W.P. Jacek Sasin
Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Aktywów Państwowych
Ministerstwo Aktywów Państwowych
ul. Krucza 36 / Wspólna 6, 00-522 Warszawa

W.P. Michał Kurtyka
Minister Klimatu i Środowiska
Ministerstwo Klimatu i Środowiska
ul. Wawelska 52/54, 00-922 Warszawa

W.P. Zbigniew Rau
Minister Spraw Zagranicznych
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Al. J. Ch. Szucha 23, 00-580 Warszawa